فؤاد ایزدی: سیاست فشار در دنیای چندقطبی نتیجهای ندارد
تاریخ انتشار: ۱۹ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۳۷۹۹۹۵
به گزارش ایرنا، دکتر فؤاد ایزدی پنجشنبه در نشست بررسی و پردهبرداری از نقش بیگانگان در اغتشاشات اخیر در آستان مقدس احمدی و محمدی در شیراز ضمن عرض تسلیت شهادت هموطنان در حمله تروریستی چهارم آبان ۱۴۰۱ به حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع)، به سیاستهای خصمانه برخی کشورها اشاره کرد و افزود: دشمنان چون نتوانستند از طریق فروپاشی اقتصادی، به اهداف ضد ایرانی خود دست یابند، تصمیم گرفتهاند با فروپاشی اجتماعی به هدف خود دست یابند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
عضو هیأت علمی دانشکده مطالعات جهان با اشاره به خط خبری ضد ایرانی برخی شبکههای فارسیزبان معاند ادامه داد: برخی هنوز متوجه نیستید که شبکههای معاند که در حال تبلیغات گسترده هستند حمایت مالی میشوند؛ در واقع رسانهها هزینه دارند و برای تأمین این هزینهها یا باید آگهی پخش کنند یا باید بانی مالی داشته باشند.
وی گفت: شبکههای معاند که آگهی ندارند، نیاز مبرمی به بانی مالی و حمایت دارند و معلوم است بانی مالی دارند.
ایران به دنبال کاهش تنش بوده است
ایزدی بیان کرد: اکثریت نخبگان سیاست خارجه کشور معتقد هستند که یکی از دغدغههای دولتهای پیشین و سیاست خارجه ایران در طول سی و چند سال گذشته کاهش تنش بوده است.
وی یادآور شد: با وجود سیاستهایی که دولتهای پیشین برای انجام مذاکرات با کشورهای غربی در پیش گرفتند نه تنها شاهد کاهش تنش نبودیم بلکه مشکلات اقتصادی کشور افزایش یافت.
ایزدی یادآور شد: اگر سیاست های خارجه کشور در دولتهای متعدد ایران را در گذشته مرور کنیم متوجه خواهیم شد این سیاستها منجر به کاهش تنش نشده است.
اگر آمریکا ادعای دموکراسی دارد، این ادعا را در سرزمین فلسطین اجرا کند
استادیار دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران به اقدامات دولتهای پیشین برای ایجاد رابطه یا انجام مذاکره با کشورهایی از جمله آمریکا اشاره کرد و گفت: سیاست رسمی ایران در جنگ بین فلسطین و اسراییل این بوده که رژیم صهیونیستی را به رسمیت نمیشناخته است با این حال مقاومت، تصمیم خود فلسطینیها بوده است.
ایزدی با بیان اینکه پاسخ ایران به حل این مناقشه طرح یک دولت بوده است گفت: وظیفه ایران این بوده که هر جا نیاز به کمک باشد به این موضوع ورود کند؛ هرچند بیست و چند سال پیش جمعیت یهودی بیشتر بود اما در حال حاضر جمعیت فلسطینی بیشتر از یهودی است؛ آمریکا اگر ادعای دموکراسی دارد این دموکراسی را در سرزمین فلسطینی اجرا کند. اگر هر کسی یک رای داشته باشد مسئله فلسطینیها حل میشود.
انگلیسیها شیطنت میکنند
استادیار دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به روابط دیپلماتیک ایران و انگلستان عنوان کرد: ایران علاقمند به درگیری با انگلیس نبوده و نیست اما این انگلیسیها هستند که از هر فرصتی استفاده میکنند و شیطنت میکنند.
ایزدی در پاسخ به برخی که معتقدند، جمهوری اسلامی در روابط خارجه انعطاف ندارد، گفت: این مشکل از طرف ایران نبوده است. ایران خواهان روابط عادی بوده اما این طرف مقابل بوده که همیشه مشکل ایجاد میکرده است؛ حالا این پرسش مطرح میشود که چرا طرف غربی و طرف آمریکایی حاضر نیست رفتار عادی با ایران داشته باشد؟
این استاد دانشگاه با بیان اینکه آمریکاییها کشورهای دنیا را به چهار گروه تقسیم میکنند، گفت: گروه اول کشورهایی هستند که منابع و موقعیت ژئوپلیتیکی ندارند و به همین دلیل آمریکاییها کاری به آنها ندارند.
وی افزود: گروه دوم مانند کشورهای روسیه، چین و هند افزون بر منابع طبیعی و موقعیت ژئوپلیتیک، بمب اتم دارند. آمریکا نمیتواند مقابل این کشورها قرار بگیرد چراکه این کشورها بمب اتم دارند و استفاده از بمب اتم در رویارویی با هم نابودی دو طرف را به دنبال دارد. در واقع سیاست آمریکا نسبت به این کشورها محدودیتهایی دارد.
ایزدی با اعتقاد به اینکه آمریکا درصدد است که کشورهای جهان را با خود همسو و هماهنگ کند، گفت: گروه سوم، کشورهایی هستند که منابع طبیعی و ژئوپولیتیک دارند اما بمب اتم ندارند. این گروه یا به دلیل حفظ منافع یا از روی اجبار باید با سیاستهای آمریکا همسو و هماهنگ شوند.
عضو هیأت علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران ادامه داد: گروه چهارم هم کشورهایی هستند که منابع طبیعی و موقعیت ژئوپلیتیکی دارند اما خواهان سیاست مستقل هستند و با آمریکا همسو و هماهنگ نمیشوند؛ ایران جزو کشورهای گروه سوم نیست و در گروه چهارم قرار میگیرد؛ هرچند تجربه انتقال از گروه چهار به گروه سوم را هم داشته است اما به دلیل کنار نیامدن آمریکا با مواضع ایران در مذاکرات مختلف این امر محقق نشد.
وی ادامه داد: برخی کشورها مانند ژاپن همسو بودن با آمریکا به نفعشان است؛ کشورهایی که در گروه سوم هستند یا به دلیل منفعت و یا از روی اجبار در این گروه قرار میگیرند.
ایزدی بیان کرد: همانگونه که گفتم ایران جزو کشورهای گروه سوم نیست و در گروه چهارم قرار میگیرد؛ هرچند تجربه انتقال از گروه چهارم به گروه سوم را هم داشته اما به دلیل کنار نیامدن آمریکا با مواضع ایران در مذاکرات مختلف این امر محقق نشده است.
حذف بی سر وصدای کره شمالی از سند امنیت ملی آمریکا
استادیار دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران در ادامه گفت: در سند راهبرد امنیت ملی بایدن که یک هفته پیش منتشر شد سه کشور که آمریکا با آنها مشکل دارد برجسته شده است. این سند بایدن تفاوتی با سندهای قبلی دارد؛ در واقع در این سند کره شمالی بی سرو صدا حذف شده است.
ایزدی با بیان اینکه در حال حاضر سی و چند کشور تحریمی آمریکا هستند، افزود: کره شمالی بمب اتم دارد و به همین دلیل تحریمهای کره شمالی کمتر از تحریمهای ایران است.
عضو هیات علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران ادامه داد: در برخی از کتابهایی که توسط تحلیلگران آمریکایی منتشر شده، نوشته شده است سیاستهای خصمانه روتین نسبت به کشور دشمن بدون توجه به اینکه آن کشور چه میکند و چه نوع سیاستهایی را دنبال میکند ادامه دارد؛ طبق این تحلیلها اگر کشور دشمن مذاکره کند و با آمریکا در حوزههای که اختلاف نظر است به توافق برسد بدان معناست که سیاست فشار آمریکا جواب دادهاست. بر همین اساس آمریکا نتیجه میگیرد که فشارهای اعمالی خود را افزایش یا ادامه دهد.
ایران بدون تحریم قدرتمندتر میشود
این تحلیلگر مسائل ایران و جهان ادامه داد: آنها همچنین معتقدند هیچ صلح واقعی با کشور دشمن اتفاق نمیافتد مگر اینکه سیاست خارجه این کشور تغییر کند و بالاتر از آن ساختار داخلی قدرت متحول شود. چرا آمریکایی ها به این نتیجه رسیدند؟ منطق آنها این است که کشوری مانند ایران که در گروه چهارم قرار دارد اگر تحریمهایش برداشته شود قدرتمندتر میشود لذا باید ساختار حکومت تغییر کند.
وی اضافه کرد: همانگونه که در فرمایشات رهبر معظم انقلاب مطرح شده است، درخواستهای آمریکا از کشور ایران پایان ندارد و هرچه امتیاز بیشتری به آنها داده شود باز هم امتیاز بیشتری میخواهند.
آمریکا رو به افول است
ایزدی با بیان اینکه بهترین کارشناس مسائل آمریکا، رهبر معظم انقلاب هستند، گفت: خبر خوب این است که کشور آمریکا کشوری رو به افول است که در شاخصهای مختلف در حال نابودی است؛ اگر آمریکا به کشوری معمولی تبدیل شود، مشکلات ایران خود به خود برطرف میشود.
بنا بر گزارش ایرنا، این استاد دانشگاه اظهار داشت: افول آمریکا، انتقال قدرت و ثروت از غرب به شرق و رشد جریان و تفکر مقاومت در دنیا میتواند به بهتر شدن شرایط ایران کمک کند.
استاد دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران اظهار کرد: صدا و سیمای ما ضعفهایی دارد که با تغییر مدیریتها در طول سالهای گذشته هم این ضعفها و مشکلات برطرف نشده است. با توجه به ضعفی که در ارتباطات و تبلیغات داریم و باعث شده درصدی از مخاطبین را از دست بدهیم، وظیفه بیشتری بر عهده ما قرار میگیرد.
وی افزود: یک روش انتقال پیام انتقال رو در رو و شخصی است. از آنجا که در مورد اول دچار چالش هستیم باید در مورد دوم بیشتر فعال شویم.
وی با بیان اینکه انقلاب جمهوری اسلامی جنبش مردمی بود، گفت: همراه کردن مردم کار راحتی نیست اما رسانه کوچک میتواند انقلاب بزرگی را به دنبال داشته باشد. انقلابیون در دوران انقلاب توانستند یک شبکه از افراد و رسانههای خٌرد ایجاد کنند.
این استاد دانشگاه افزود: ایران جایگاه مهمی در دنیا دارد و به همین دلیل نسبت به آن حساسیت زیادی ایجاد شده و همه سعی در تضعیف این کشور دارند.
وی اضافه کرد: دنیا دارد چندقطبی میشود و این اتفاق خوبی است چراکه امکان تنفس برای کشوری مثل ایران بیشتر میشود؛ در دنیای چند قطبی سیاستهای فشار دیگر جواب نمیدهد.
چه باید کرد؟
او با طرح این پرسش که در شرایط کنونی چه باید کرد، گفت: قدم اول این است که خودمان وضعیت را متوجه شویم و دانشی که خودمان پیدا کردیم به دیگران منتقل کنیم.
وی بیان داشت: کشور در حوزههای مختلف از جمله حوزه علمی و نظامی پیشرفتهای خوبی داشته است و اگر بتوانیم مردم را تبیین کنیم، ایران آینده روشنی خواهد داشت.
او با اشاره به اینکه در آمریکا ۱۷ نهاد اطلاعاتی و امنیتی فعال هستند، گفت: شورای اطلاعات ملی یکی از این نهادها است که کار آن روندشناسی است. این نهاد در یکی از متنهایی که قبل از جنگ اوکراین منتشر کرده است اعلام کرده که آمریکا در دنیای ۲۰۳۰هیچ قدرت هژمونی نخواهد داشت و قدرت به شبکههایی در یک جهان چند قطبی منتقل میشود.
وی افزود: این دنیای چند قطبی دارد اتفاق میافتند و همین شبکهها قدرت میگیرد. به اعتقاد من جایگاه ایران باید یکی از این قطبها باشد و ایران با توانمندیهای ذاتی که دارد از این ظرفیت برخوردار است که یکی از این قطبها باشد.
آمریکا تجزیه نمیشود اما افول میکند
این تحلیلگر سیاسی با بیان اینکه تجزیه آمریکا به راحتی محقق نمیشود، گفت: آمریکا کشور بزرگی است و منابع زیادی دارد. تجربه نشان داده که تجزیه آمریکا محقق نمیشود؛ شواهدی برای فروپاشی آمریکا هم وجود ندارد. اما در بحث افول، زوال و کاهش قدرت اجماع است و کسی نیست که معتقد به افول آمریکا نباشد چراکه حرف آمریکا در جهان دیگر تعیین کننده نیست.
به گزارش ایرنا، غروب چهارشنبه چهارم آبانماه ۱۴۰۱، فردی مسلح با حمله به حرم مطهر حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (ع)، زائران این حرم را به رگبار بست. این حمله تروریستی بنا بر آخرین اعلام مسئولان استان فارس، ۱۳ شهید و ۳۰ مجروح در پی داشته است.
عامل این حمله تروریستی در بیمارستان به هلاکت رسید و عامل دوم این عملیات پس از دستگیری با اعتراف به انجام شدن جنایت در حرم شاهچراغ (ع) از سوی گروه تروریستی داعش گفت: از نگاه این گروه تکفیری، زمان اغتشاشات بهترین موقع برای عملیات در ایران بود و شیراز به عنوان محل انجام عملیات تعیین شد.
پیش از این، وزارت اطلاعات ۱۶ آبان ۱۴۰۱ در دومین اطلاعیه خود پیرامون حادثه تروریستی شاهچراغ با اعلام اینکه تاکنون ۲۶ تروریست تکفیری وابسته به گروه داعش دستگیر شدهاند، اعلام کرد: تروریستهای مذکور، در استان های فارس، تهران، البرز، کرمان، قم و خراسان رضوی مورد تعقیب قرار گرفته و دستگیر شدهاند. تعدادی از آنها نیز در مرزهای شرقی و هنگام فرار از کشور بازداشت شدند.
منبع: ایرنا
کلیدواژه: ایالات متحده آمریکا شیراز فارس شاه چراغ اغتشاشات استاد دانشگاه ایالات متحده آمریکا شیراز فارس شاه چراغ اغتشاشات استاد دانشگاه دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران استاد دانشگاه گروه چهارم کره شمالی کاهش تنش سیاست ها گروه سوم بمب اتم شبکه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۳۷۹۹۹۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
عضو مجمع تشخیص: برجام و FATF همچنان در اولویت است / نباید روابط دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران به یکی دو کشور خاص محدود شود
روزنامه هم میهن نوشت: در پی درگیری نظامی اخیر میان ایران و اسرائیل، پس از هدف قرار گرفتن کنسولگری ایران در دمشق و پاسخ نظامی ایران به این اقدام و اقدام نظامی بعدی در اصفهان که به اسرائیل منتسب شد، به نظر میرسد که وضعیت درگیری مستقیم نظامی بین دو کشور پایان یافتهاست.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان پس از فاز نظامی، اکنون نوبت به فاز دیپلماسی رسیدهاست تا جمهوری اسلامی بتواند ضمن بهرهبرداری از نمایش قدرت خود در منطقه، جلوی آسیب رسیدن به منافع کشور و افزایش فشارهای بینالمللی را بگیرد.
سیدمحمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام معتقد است که در این شرایط دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران باید بهشدت فعالتر شود و ضمن در پیش گرفتن دیپلماسی متوازن و متعادل با همه کشورهای جهان، بهدنبال خنثی کردن تلاشهای حامیان اسرائیل برای افزایش فشار علیه ایران باشد. این دیپلمات پیشین معتقد است که وزارت امور خارجه باید تلاش برای احیای برجام و خروج از لیست سیاه FATF را در اولویت کارهای خود قرار دهد، چراکه این دو پرونده باعث شدهاست که استمرار تحریمهای گسترده علیه ایران باعث مشکلات عدیده اقتصادی برای کشور شود.
در ادامه متن کامل گفتوگوی «هممیهن» را با سیدمحمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و معاون پیشین وزارت امور خارجه مطالعه میکنید.
*به نظر میرسد فاز نظامی رویارویی مستقیم ایران و اسرائیل به پایان رسیدهاست. فکر میکنید که دستگاه سیاست خارجی و دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در این شرایط چه مسئولیتی بر عهده دارد؟شرایط بهگونهای است که موقعیت نظامی و جایگاه ایران در منطقه تا حدی مورد توجه کشورهای منطقه و جهان قرار گرفتهاست. الان شرایطی پدید آمدهاست که باید فعالیتهای جدی دیپلماتیک در زمینههای مختلف آغاز شود. حامیان اسرائیل، چه در آمریکا و اروپا و چه در نهادهایی مانند اتحادیه اروپا و گروه ۷ سعی میکنند که از این وقایع سوءاستفاده کنند و فشارها را بر تهران افزایش دهند.
این کشورها و نهادها بههیچوجه نگران حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق نبودند، اما حالا بهگونهای رفتار میکنند که انگار پاسخ مشروع ایران به این اقدام نظامی باعث نگرانی آنها شدهاست. با توجه به اینکه جو تبلیغاتی علیه ایران تشدید شده و این کشورها قصد دارند بهدنبال تحریم ایران بروند، باید کارزار جدی دیپلماتیک در زمینههای مختلف، هم در منطقه و هم در اروپا و سازمان ملل داشتهباشیم تا بتوانیم اقدامهایی را که کشورهای غربی قصد دارند علیه ایران انجام دهند، خنثی شود.
در عین حال دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی باید تمام تلاش خود را به کار گیرد که قضایای مسکوت و معطلمانده از گذشته مانند برجام و FATF را نیز حل و فصل کند، چراکه تا این قضایای دیپلماتیک حلوفصل نشود، ما از تحریمها و مشکلات اقتصادی شدید ناشی از آن رنج خواهیم برد.
*فکر میکنید با تحولات اخیر آیا آمریکاییها حاضر خواهند بود باز هم پای میز مذاکره بنشینند و در مورد برجام صحبت کنند؟الان آمریکا در شرایط خاصی قرار دارد. در شش ماه گذشته هم مشخص شد که آمریکاییها به دنبال مشارکت در جنگ یا گسترش بحران در منطقه نیستند و تا این حد مشخص شدهاست که سیاست آمریکا این است که جنگ غزه در سراسر خاورمیانه گسترش پیدا نکند، پای کشورهای دیگر به آن کشیدهنشود و آمریکا درگیر یک منازعه جدید در منطقه نشود.
در این زمینه به نظر میرسد که انگیزههای ایران و آمریکا مشابه یکدیگر باشد و ایران هم علاقهای به گسترش منازعه در منطقه ندارد. اما در مورد برجام و مسائل مرتبط با آن، شاید هنوز وقت گفتوگو در این مورد فرا نرسیدهباشد. در چارچوب تعامل دیپلماتیک شاید هم لازم نباشد که در گام نخست سراغ احیای برجام برویم.
الان اولویتهای مهمی وجود دارد. آمریکا که ۶ سال است از برجام خارج شدهاست و عضو این توافق نیست، این امکان وجود دارد که با طرفهای باقیمانده در برجام برای اجرای احکام معطلمانده آن تعامل کرد و در این زمینه مذاکرات را با جدیت پی گرفت.
برای این مهم لازم است که کارشناسان خبره سیاست خارجی وارد کار شوند و دولت از ظرفیتهای دیپلماتهای باتجربه و نخبه کشور برای مذاکرات در مورد برنامه هستهای ایران استفاده کند و اجازه بدهد که چه در حوزه مذاکرات هستهای و چه در حوزه خارج شدن از فهرست سیاه FATF وضعیت از حالت توقف خارج شود و کارها پیش برود.
*ارزیابی شما از عملکرد ۷ ماه گذشته دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی بعد از عملیات طوفانالاقصی و جنگ غزه چیست؟این سوال خیلی کلی است و نمیتوان به سادگی به آن پاسخ قاطعی داد. قضایای مختلف در حوزه سیاست خارجی با هم مرتبط است. دستگاه سیاست خارجی موظف است که منافع بینالمللی کشور را در همه حوزهها با جدیت پیگیری کند. همانگونه که عرض کردم چه در حوزه برجام و FATF و چه در حوزه جلوگیری از افزایش فشار به ایران پس از پاسخ نظامی ایران به اسرائیل، دستگاه دیپلماسی باید مقتدرانه پیگیر منافع ایران باشد.
در عین حال باید در حوزههای دیگر مانند روابط دوجانبه مثل روابط با سوریه، روابط با روسیه و چین، دستگاه دیپلماسی ما فعالانهتر عمل کند. مهمترین مسئله این است که باید از این محدودیتهایی که برای سیاست خارجی ایجاد شدهاست، خارج شویم و باید روابط خارجی خود را خیلی جدی با همه کشورها گسترش دهیم. نباید روابط دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران به یکی دو کشور خاص محدود شود.
اگر روابط ما مثل شرایط کنونی محدود باقی بماند، قدرتهای دیگر از این محدودیت سوءاستفاده خواهند کرد. دستگاه دیپلماسی باید به صورت جدی در این زمینهها فعال شود و تغییرات جدی به وجود بیاورد.
*بعضی از کارشناسان معتقدند که بعد از پاسخ نظامی ایران به اسرائیل ممکن است این تصور در بین کشورهای همسایه بهخصوص کشورهای عربی حاشیه خلیجفارس ایجاد شود که قدرت نظامی و قدرت موشکی و پهپادی ایران را تهدیدی برای خودشان تلقی کنند. فکر میکنید آیا ممکن است بتوان سازوکاری ایجاد کرد که به این کشورها نشان داد ایران تهدیدی برای کشورهای همسایه و منطقه محسوب نمیشود؟بخشی از این تصورات ناشی از تبلیغات است. کشورهای منطقه به خوبی میدانند که تاریخ ایران نشان دادهاست که ایران هرگز در سدههای اخیر تهاجمی وارد یک درگیری و بحران نشدهاست. ایران اگر مورد حمله نظامی واقع شدهباشد از خود دفاع میکند، این موضوع را در قضیه عراق شاهد بودیم و اخیراً هم در مقابل تعرض نظامی اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق مشاهده کردیم. ولی ایران هرگز تهدیدی برای همسایگانش نبوده است. ایران همواره دعوت کردهاست که سازوکار امنیتی مشترکی برای تضمین امنیت کشورهای همسایه ایجاد شود.
الان هم دستگاه دیپلماسی ایران باید فعالتر از گذشته تلاش کند تا به همسایگان نشان دهد که اگر ایران یک نیروی نظامی قوی دارد، اگر توان موشکی و پهپادی دارد، این ظرفیتها میتواند در راستای تامین امنیت منطقه به کار رود. این تز کلی ایران که امنیت منطقه باید توسط کشورهای منطقه تامین شود، میشود با دیپلماسی فعال و تعامل با کشورهای همسایه و دولتهای جنوب خلیجفارس، آنها را به این نتیجه برسانیم که باید سازوکار امنیت جمعی در منطقه ایجاد شود و آنها را قانع کنیم که نیازی به حضور نیروهای خارج از منطقه نیست و کشورها خودشان میتوانند امنیت منطقه را تامین کنند.
*در منطقه غرب آسیا ایران و اسرائیل چهار دهه است که با هم خصومت دارند. این منازعه برای نخستین بار در طول هفتههای گذشته ماهیت مستقیم و رودررو پیدا کرد. فکر میکنید آیا امکان تکرار این منازعه مستقیم و تبدیل شدن آن به یک جنگ تمامعیار وجود داشتهباشد؟آینده منازعه ایران و اسرائیل بستگی به عملکرد طرف مقابل دارد. ایران در سالهای اخیر و بهویژه پس از آغاز جنگ غزه نشان دادهبود که صبر استراتژیک در پیش گرفتهاست. اسرائیل به شیوهای عمل کرد که ایران استراتژیاش را کنار گذاشت و وادار کرد وارد حالت تهاجمی شود. اگر اسرائیل اشتباه قبلی خود را تکرار کند، طبیعی است که مورد حمله ایران واقع خواهد شد. به اعتقاد من آینده این رویارویی کاملاً به عملکرد طرف مقابل بستگی دارد.
*عملیات وعده صادق تا چه اندازه باعث شد که اسرائیلیها نسبت به عملکردشان در آینده محتاطتر شوند؟بسیار مؤثر بود. اسرائیلیها باور نمیکردند که ایران دست به اقدامی چنین گسترده در واکنش به اقدامات آنها بزند. اسرائیل بعد از جنگ ۱۹۷۳ پوشش امنیتی قدرتمندی برای خودش ایجاد کردهبود و هم متحدانش چه در غرب از طرف آمریکا و اروپا و چه در شرق از طریق شوروی و بعد از آن روسیه، کمکهای گسترده نظامی و دفاعی در اختیار اسرائیل قرار میدادند.
قدرتهای جهانی پذیرفتهبودند که موجودیت اسرائیل و امنیت اسرائیل از اولویتهای اصلی خودشان است. این موضوع در آمریکا به یک سیاست دوحزبی و اجماعی تبدیل شدهبود و کار تا جایی پیش رفت که از اسرائیل با عنوان ایالت پنجاهویکم آمریکا یاد میشد. در نیم قرن گذشته به جز یک مورد پرتاب موشکهای عراق به سمت اسرائیل، هیچ حملهای به اسرائیل نشدهبود و اسرائیل تصور میکرد که سازوکار بازدارندگیاش صددرصد موفق بودهاست.
برای کل قدرتهای جهانی، بهویژه آمریکا جا افتادهبود که اسرائیل باید از لحاظ نظامی و بهخصوص از نظر توانمندی نیروی هوایی از همه کشورهای منطقه قویتر باشد. پاسخ نظامی ایران نشان داد که این حجم از تلاشها بیفایده بوده و اسرائیل ضربهپذیر است و اگر مرتکب اشتباهی شود، ضربات دیگری هم خواهد خورد.
*مشارکت ائتلاف آمریکا، بریتانیا و فرانسه با حمایت برخی کشورهای عربی در رهگیری و انهدام موشکها و پهپادهای ایرانی باعث شد که برخی تحلیلگران این موضوع را مطرح کردهاند که اسرائیل و آمریکا یک گام به ایجاد یک ائتلاف منطقهای با مشارکت اسرائیل و کشورهای عربی برای مقابله با ایران نزدیکتر شدهاند. نظر شما در مورد این مسئله چیست؟منازعهای که بین ایران و اسرائیل پیش آمد، در واقع فقط بین ایران و اسرائیل نبود، بلکه بین ایران و ناتو بود. تمام ظرفیتهای کشورهای عضو ناتو به کمک اسرائیل آمد و به همین دلیل هم بود که موفق شدند برخی از پهپادها و موشکهای ایران را منهدم کنند. صرفاً خود اسرائیل در عملیات ایران مدافع نبود، بلکه ظرفیت بزرگی از کشورهای عضو ناتو در این دفاع مشارکت کردند. همین موضوع نشاندهنده توان و قدرت موشکی و پهپادی ایران بود، چراکه برای بیاثر کردن این عملیات کل ظرفیت کشورهای متحد اسرائیل در ناتو با همه امکانات وارد صحنه شدند.
بعضی از کشورهای عربی مثل اردن از اسرائیل دفاع کردند و برخی کشورهای عربی هم آسمان خودشان را در اختیار آمریکا و انگلیس و فرانسه قرار دادند و سعی کردند که در این حمله اسرائیل ضربات کمتری بخورد. اسم این ائتلاف را هر چیزی بگذاریم، چه به آن بگوییم ناتوی خاورمیانه یا ناتوی عربی یا هر چیز دیگر، در این شرایط شاهد بروز عملی آن بودیم.
ولی اینکه در آینده قرار باشد چنین تشکیلاتی واقعاً شکل بگیرد، به شرایط آینده منطقه بستگی دارد و از الان نمیتوان پیشبینی کرد؛ بهخصوص اینکه کشورهای منطقه هم میدانند که اگر بخواهند وارد فاز یک ائتلاف شوند، آنگاه باید امنیت و آینده خود را دربست در اختیار آمریکا و اسرائیل قرار دهند و خودشان را با آنها همسرنوشت کنند. همانگونه که در سالهای گذشته مشاهده کردهایم، همه سیاستهای آمریکا و اسرائیل همیشه برای همه کشورهای عربی قابل پذیرش نیستند.
*بعد از آغاز جنگ غزه گفته میشد که عربستان از فرآیند عادیسازی روابط با اسرائیل دور شدهاست. با توجه به تحولاتی که در ۶ ماه گذشته رخ دادهاست، تصور میکنید ریاض تا چه اندازه امکان دارد به فرآیند عادیسازی با اسرائیل بازگردد؟تجدید رابطه ایران با عربستان نشاندهنده تغییراتی در سیاست خارجی ریاض بود. از طرف دیگر برخی واکنشهایی که حکومت عربستان سعودی نسبت به عملکرد آمریکا نشان داد، مشخص کرد که سران این کشور دیگر مانند گذشته به صورت صددرصد پیرو آمریکا نیستند. در عربستان تصور غلطی ایجاد شدهبود که اگر این کشور دنبال توسعه اقتصادی و فناوری است، باید با اسرائیل که یک قدرت اثرگذار در آمریکا و کشورهای غربی محسوب میشود، رابطهای دوستانه برقرار کند. اما فکر میکنم ریاض اکنون به این نتیجه رسیدهاست که تحلیلی که در گذشته داشتند، درست نبوده و میتوانند بدون رابطه با اسرائیل توسعه اقتصادی داشتهباشند و میتوانند مطمئن باشند که کشورهای منطقه ظرفیت کافی برای تامین امنیت منطقه دارند.
نکته بسیار مهم این است که افکار عمومی کشورهای عربی به صورت جدی با توسعه روابط با اسرائیل مخالف هستند. مردم عرب و مردم مسلمان با اسرائیل مخالف هستند و حاضر به پذیرش این رژیم نیستند. این دولتهای عربی هستند که به سمت عادیسازی روابط با اسرائیل حرکت میکنند. با توجه به وقایعی که در شش ماه گذشته رخ داد و جنایاتی که اسرائیل در غزه مرتکب شد، قتلعام بیش از ۳۴ هزار نفر که اکثریت آنها کودکان و زنان هستند، گورهای دستجمعی که در بیمارستانها کشف میشوند، بمباران مدارس، بیمارستانها و خانههای شخصی و قحطی گسترده در غزه؛ همهی اینها باعث شدهاست که زمینه عادیسازی روابط با اسرائیل در کشورهای عربی، دستکم در افکار عمومی کاملاً از بین برود.
اگر دولتهای عربی دستکم تا زمانی که جنگ غزه در خاطره ملتها زنده است بخواهند اقدامی در راستای عادیسازی روابط و دوستی با اسرائیل انجام دهند، درون کشورهایشان با افکار عمومی دچار مشکل خواهند شد. احتمال اینکه فرآیند عادیسازی روابط با اسرائیل ادامه پیدا کند، بسیار کمتر از گذشته شدهاست.
*بعد از پاسخ ایران به اسرائیل، رئیسجمهور آمریکا گفت که میخواهد جبهه متحدی را برای فشار و تحریم علیه ایران ایجاد کند. در نشست سران گروه ۷ و وزرای خارجه اتحادیه اروپا هم شاهد بودیم که دولتهای غربی تصمیم خود را برای توسعه دایره تحریمها علیه ایران اعلام کردند. چه کاری از دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی برای جلوگیری از توسعه و افزایش تحریمها بر میآید؟من باید یک نکته را تذکر بدهم. تمام شعارهای انساندوستانه و بشردوستانهای که غربیها مطرح میکنند و آن را ناشی از ایدئولوژی لیبرالیسم میدانند، شعارهایی مثل آزادی، دموکراسی، حقوقبشر، رعایت حقوق زنان و کودکان، عدم استفاده از خشونت، حل اختلافهای بینالمللی بر مبنای دیپلماسی، نظم جهانی مبتنی بر قانون و امثال اینها، همه این شعارها وقتی نوبت به اسرائیل میرسد، از یاد برده میشود.
جنایتی نمانده است که اسرائیل انجام ندادهباشد و کشورهای غربی بهرغم همه شعارهایشان به آن بیتوجهی نکردهباشند. اسرائیل کل منطقه غزه را شش ماه است که مستمراً هوایی و زمینی بمباران میکند و نسلکشی گستردهای را آغاز کردهاست. در این شرایط کشورهای غربی همچنان از اسرائیل حمایت میکنند. یعنی تمام ادعاهایی که در مورد حقوق بشر و دموکراسی مطرح میکنند، دروغ است.
من فکر میکنم بیش از اینکه اسرائیل در این جنگ شکست خورده باشد، فرهنگ و ایدئولوژی غرب شکست خورده است و نشان داده تمام حرفهایی که میزنند، دروغ است و واقعیت ندارد. یکی از نتایج مهم جنگ غزه و بحرانی که بین ایران و اسرائیل پدید آمد، شکست ادعاهای بشردوستانه غرب بود. وقتی اسرائیل مرکز دیپلماتیک ایران را هدف قرار داد، هیچ واکنشی نشان ندادند، اما وقتی ایران به جنایت اسرائیل عکسالعمل نشان داد، شروع میکنند به محکوم کردن و افزایش فشار و تحریم.
اینها استانداردهای دوگانهای است که در قبال کشورها دارند. در قبال این نوع عملکرد، ایران باید تمام تلاشاش را به کار بگیرد تا این رویه را متوقف کند و اجازه ندهد که میان کشورهایی که قصد دارند در همراهی با اسرائیل، ایران را تحت فشار قرار دهند، اجماع ایجاد شود. ایران باید به صورت جدی وارد فعالیت شود و با کشورهای منطقه و جهان وارد مذاکره شود. احیای برجام قطعاً یکی از بهترین راههای مقابله با افزایش فشار بینالمللی است. ایران باید از منحصر کردن سیاست خارجی به چین و روسیه دست بکشد و بعد فعالیت سیاست خارجیاش را گسترش دهد.
کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: کیهان علیه برجام و FATF / این همه موفقیت را نمی بینید یا نمی خواهید ببینید؟! قوانين و محدوديتهاي" FATF " كاغذ پاره نيست